TÜRKİYE – KANADA SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİNİN UYGULAMA ALANI VE GETİRDİĞİ GENEL HAKLAR NELERDİR?

CEVAP-1 :

Bu sözleşme, Türkiye ve Kanada mevzuatına tabi olan veya tabi olmuş kimseler ile bunların iki ülkeden birinin uygulanan mevzuatının kapsamında bulunan bakmakla yükümlü olduğu kimselere ve geridekalan hak sahiplerine uygulanır.

Sözleşme, iş kazaları, meslek hastalıkları, malullük, yaşlılık ve ölümsigorta kollarından gelir ve aylıkla ilgili ön görülen temel haklar sağlamakla birlikte; hastalık, analık, iş kazası ve meslek hastalıkları sigorta kollarından sağlık yardım hakkını vermemektedir.

Yine sözleşme, hükümlerinden faydalanacak kimselerin akit tarafların mevzuatı karşısında o ülkenin vatandaşları ile hak ve menfaatler bakımından eşit sayılması imkanı sağlanmıştır.

Ayrıca, her iki tarafın mevzuatına tabi olan veya olmuş bir kimseye veya böyle bir kimsenin bakmakla yükümlü olduğu kişiler veyageride kalan hak sahiplerine, bu sözleşme uyarınca ödenecek yardımlar, üçüncü bir devlet ülkesinde de ödeme imkanını sağlamıştır.

SORU-2:

TÜRKİYE, SOSYAL SİGORTALAR KURUMU MEVZUATINA GÖRE AYLIKLAR VE AYLIK ALMA KOŞULLARI NELERDİR?

CEVAP-2:

Sosyal Sigortalar Kurumu mevzuatına göre aylık türleri aşağıda gösterilmiştir.

-Maluliyet sigortasından aylık,

-Yaşlılık sigortasından aylık,

-Ölüm sigortasından aylık,

-İş kazaları ve Meslek hastalıkları sigortasından gelir,

MALULİYET SİGORTASINDAN AYLIK

- Sağlık Kurulu Raporuna göre malul sayılmak,

- Toplam olarak en az 1800 gün veya en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup,sigortalılık süresinin her yılı için ortalama olarak en az 180 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak,

- İşten ayrıldıktan sora yazılı olarak malullük aylığı isteğinde bulunmak,

gerekmektedir.

YAŞLILIK SİGORTASINDAN AYLIK

23 Mayıs 2002 tarihinde yürürlüğe giren 4759 sayılı Kanuna göre;

A) 08.09.1999 tarihinden önce aşağıdaki 506 sayılı Kanunun 60. maddesinin A bendi hükümlerine göre aylığa hak kazananlar ile 08.09.1999 tarihinde sigortalılık süresi 23 yıl ve daha fazla olan erkek sigortalılar ve sigortalılık süresi 18 yıl ve daha fazla olan kadın sigortalılar ;

• Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş olmak ve en az 5000 gün veya,
• Kadın ise 50 erkek ise 55 yaşını doldurmuş olmak, 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3600 gün veya,
• Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmamış olmakla beraber kadın ise 20, erkek ise 25 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 5000 gün,

Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş olmak şartı ile yaşlılık sigortasından emekliliğe hak kazanırlar.

B) 23.05.2002 tarihinde;

a)(A) bendi kapsamında olanlar hariç sigortalılık süresi 18 (dahil) yıldan fazla olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 40 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 23 (dahil) yıldan fazla olan erkekler, 25 yıllık sigortalılık süresini ve 44 yaşını doldurmaları ve en az 5000 gün,

b)Sigortalılık süresi17 (dahil) yıldan fazla, 18 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 41 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 21 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 23 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 45 yaşını doldurmaları ve en az 5000 gün,

c)Sigortalılık süresi16 (dahil) yıldan fazla, 17 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 42 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 20 yıl (dahil) dan fazla, 21 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 46 yaşını doldurmaları ve en az 5075 gün,

d)Sigortalılık süresi15 (dahil) yıldan fazla, 16 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 43 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 18 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 20 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 47 yaşını doldurmaları ve en az 5150 gün,

e)Sigortalılık süresi14 (dahil) yıldan fazla, 15 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 44 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 17 yıl (dahil) dan fazla, 18 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 48 yaşını doldurmaları ve en az 5225 gün,

f)Sigortalılık süresi13 (dahil) yıldan fazla, 14 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 45 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 15 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 17 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 49 yaşını doldurmaları ve en az 5300 gün,

g)Sigortalılık süresi12 (dahil) yıldan fazla, 13 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 46 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 14 (dahil) yıldan fazla, 15 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 50 yaşını doldurmaları ve en az 5375 gün,

h)Sigortalılık süresi11 (dahil) yıldan fazla, 12 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 47 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 12 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 14 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 51 yaşını doldurmaları ve en az 5450 gün,

I)Sigortalılık süresi10 (dahil) yıldan fazla, 11 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 48 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 11 (dahil) yıldan fazla, 12 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 52 yaşını doldurmaları ve en az 5525 gün,

j)Sigortalılık süresi9 (dahil) yıldan fazla, 10 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 49 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 9 yıl 6 (dahil) dan fazla, 11 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 53 yaşını doldurmaları ve en az 5600 gün,

k)Sigortalılık süresi8 (dahil) yıldan fazla, 9 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 50 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 8 (dahil) yıldan fazla, 9 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 54 yaşını doldurmaları ve en az 5675 gün,

l)Sigortalılık süresi7 (dahil) yıldan fazla, 8 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 51 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 6 yıl 6 ay(dahil) dan fazla,8 yıl dan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 55 yaşını doldurmaları ve en az 5750 gün,

m)Sigortalılık süresi6 (dahil) yıldan fazla, 7 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 52 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 5 (dahil) yıldan fazla, 6yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 56 yaşını doldurmaları ve en az 5825 gün,

n)Sigortalılık süresi5 (dahil) yıldan fazla, 6 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 53 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 3 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 5 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 57 yaşını doldurmaları ve en az 5900 gün,

o)Sigortalılık süresi4 (dahil) yıldan fazla, 5 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 54 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 2 yıl 8 ay 15 (dahil) günden fazla, 3 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 58 yaşını doldurmaları ve en az 5975 gün,

p)Sigortalılık süresi3 (dahil) yıldan fazla, 4 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 55 yaşını doldurmaları ve en az 5975 gün,

r)Sigortalılık süresi2 yıl 8 ay 15(dahil) günden fazla, 3 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 56 yaşını doldurmaları ve en az 5975 gün,

Malullük yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunmaları şartı ile yaşlılık aylığından yararlanabilirler.

C)a) 23.05.2002 tarihinde 15 yıllık sigortalılık süresini kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş ve 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunanlara istekleri halinde yaşlılık aylığı bağlanır.

b)23.05.2002 tarihinde (a) bendinde öngörülen şartları yerine getirmeyenlerden bu şartları;

ba) 24.05. 2002 ile 23.05.2005 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 52, erkek ise56 yaşını doldurmuş olmaları,

bb) 24.05. 2005 ile 23.05.2008 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 54, erkek ise57 yaşını doldurmuş olmaları,

bc) 24.05. 2008 ile 23.05.2011 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 56, erkek ise58 yaşını doldurmuş olmaları,

bd) 24.05. 2011tarihinden sonra yerine getiren kadınlar ise 58,24.05.2011 ile 23.05.2014 tarihleri arasında yerine getiren erkekler59 yaşını doldurmuş olmaları,

be) 24.05. 2014 tarihinden sonra yerine getiren erkekler 60 yaşını doldurmuş olmaları,

Şartı ile yaşlılık aylığından yararlanabilirler.

ÖLÜM SİGORTASINDAN AYLIK

- Malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken veya,

- Bağlanmış bulunan malullük ve yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya başlanılması nedeniyle kesilmiş olan veya,

- Toplam olarak en az 1800 gün veya en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinin her yılı için ortalama en az 180 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş durumda,

ölen kişinin geride kalan hak sahibi kimselerine aylık bağlanır.

SORU-3:

TÜRKİYE’DE VEYA KANADA’DA GEÇEN SİGORTALILIK SÜRELERİ YETERLİ İSE, AYRI AYRI TAM AYLIK BAĞLANABİLİR Mİ?

CEVAP- 3:

Türkiye ve Kanada’da geçen sigortalılık süreleri; malullük, yaşlılık veya ölüm sigortasından aylık bağlanmasına yeterli ise hizmet birleştirilmesi yapılmadan her iki ülke sigorta kurumunca ayrı ayrı tam aylık bağlanabilir.

SORU-4 :

TÜRKİYE’DE VEYA KANADA’DA GEÇEN SİGORTALILIK SÜRELERİ YETERLİ DEĞİL İSE HİZMET BİRLEŞTİRİLMESİ YAPILARAK KISMİ AYLIK BAĞLANABİLİR Mİ?

CEVAP-4 :

Her iki ülkede geçen sigortalılık süresiyle ayrı ayrı aylık bağlanmasına hak kazanılamaz ise, her iki ülkede geçen sigortalılık süreleri birleştirilerek aylığa hak kazanılması halinde, birleşik hizmetler üzerinden aylık bağlayacak ülke mevzuatına göre geçen sigortalılık süresi oranında kısmi aylık bağlanabilir.

SORU-5 :

TÜRKİYE-KANADA SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİNE GÖRE HANGİ HİZMETLER BİRLEŞTİRİLEBİLİR?

CEVAP-5 :

Kanada’da geçen hizmetlerle, Türkiye’de;

1- Sosyal Sigortalar Kurumuna,

2-T.C. Emekli Sandığına,

3-Bağ-Kur’a,

4-Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20. maddesindeki emekli sandıklarına

Tabi olarak geçen hizmetler birleştirme kapsamındadır.

SORU-6 :

YURTDIŞINDA GEÇEN HİZMETLERİN BORÇLANILMASINA OLANAK SAĞLAYAN 3201 SAYILI KANUNUN AMACI NEDİR?

CEVAP-6 :

22.5.1985 tarihinde yürürlüğe giren 3201 sayılı Kanun ile; vatandaşlarımızın yurtdışında geçen çalışma sürelerinin sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

SORU-7 :

3201 SAYILI KANUNDAN KİMLER YARARLANABİLİR?

CEVAP-7:

18 yaşından sonra yurtdışında Türk vatandaşı olarak çalışma süresine sahip olan kişiler; Kanundan yararlanabilirler. Yurtdışında Türk vatandaşı olarak geçmeyen süreler borçlandırılamaz.

SORU-8 :

YURTDIŞINDA ÇALIŞILMAYAN SÜRELER BORÇLANILABİLİR Mİ?

CEVAP-8 :

Yurtdışında çalışma süreleri arasında veya sonunda her birinde 1 yıla kadar olan işsizlik süreleri (çalışılmayan süreler) ile ev kadını olarak geçen süreler de borçlanılabilir.

SORU-9 :

YURTDIŞINDA GEÇEN HİZMETLERİN NE KADARI BORÇLANILABİLİR?

CEVAP-9 :

Yurtdışı hizmetinin borçlanılması isteğe bağlı olduğundan; vatandaşlarımız çalışma sürelerinin tamamını veya istedikleri kadarını borçlanabilirler.

SORU-10 :

BORÇLANILACAK HİZMETLERİN BELGELENMESİ ZORUNLU MUDUR?

CEVAP-10 :

Yurtdışı çalışmalarını borçlanmak isteyen vatandaşlarımız, borçlanacakları süreleri belgelemek zorundadırlar.

SORU-11 :

BORÇLANMA İÇİN NEREYE BAŞVURULMALIDIR?

CEVAP-11 :

BAŞVURULACAK KURULUŞLAR

A-Halen Yurtdışında bulunanlar;

a)Yurtdışına çıkmadan önce Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması olmayanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığına,

b)Yurtdışına çıkmadan önce Türkiye’de son defa prim, kesenek ve karşılık ödenen sosyal güvenlik kuruluşuna,

c)Ev kadınları Bağ-Kur’a

B-Türkiye’ye Döndükten Sonra Yurtdışında Geçen Hizmetlerini Borçlanmak İsteyenler,

a)Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmayanlar, Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığına,

b)Müracaat tarihinde çalışmakta olanlar tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,

c)Başvuru tarihinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmamakla birlikte Türkiye’ ye döndükleri tarihten sonraki çalışmalarından dolayı son defa tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,

d)Hizmetlerinden bir kısmını yurtdışında iken borçlananlardan kalan hizmetlerini Türkiye’ ye döndükten sonra borçlanmak isteyenler ilk borçlanmayı yapan sosyal güvenlik kuruluşuna,

e)Ev kadınları Bağ-Kur’a,

Sürelerinin bir kısmını çalışarak geçirmiş olan ev kadınları, ev kadını olarak geçen süreleri için Bağ-Kur’a, çalışılan süreleri içinde yukarıdaki (A) , (B) maddelerine göre durumlarına uygun düşen Sosyal Güvenlik Kuruluşuna, kendilerine veya hak sahiplerine kısmi aylık bağlanmış olanlar aylık almakta oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,

Yazılı olarak başvurarak borçlanabilirler.

SORU-12 :

BORÇLANMA İÇİN ÖDENECEK DÖVİZ NE KADARDIR?

CEVAP-12:

Şu anda borçlanılacak her gün için 2 ABD Doları alınmakta olup, söz konusu rakamın indirilmesi ve yükseltilmesi ile döviz cinsine karar vermeye Bakanlar Kururlu yetkilidir. Kanada’da çalışmış vatandaşlarımız isterlerse, 2 ABD Doları karşılığı döviz ödeyebilirler.

SORU-13 :

BORÇ NE KADAR ZAMANDA ÖDENMELİDİR?

CEVAP-13 :

Ödemek için bir süre bulunmamaktadır. Vatandaşlarımız tahakkuk ettirilen borçlarını istedikleri zaman ödeye bilirler. Ancak; borç ödenmedikçe borçlandırılan süreler değerlendirilemeyeceği gibi ödenecek günlük döviz miktarının değiştirilmesi halinde, ödenmeyen süreler için değiştirilen günlük döviz miktarı geçerli olacaktır.

SORU-14 :

TAM AYLIK ALANLAR BORÇLANABİLİR Mİ?

CEVAP-14 :

Türkiye’deki sosyal güvenlik kuruluşlarımızca; iç mevzuata göre aylık bağlananlarla, sosyal güvenlik sözleşmesi hükümleri uygulanarak tam aylık bağlananlar borçlanma yapamazlar.

SORU-15 :

KISMİ AYLIK ALANLAR BORÇLANABİLİR Mİ?

CEVAP-15 :

Türkiye-KANADA Sosyal Güvenlik Sözleşmesi uygulanarak, kısmi aylık bağlanan vatandaşlarımız da, kısmi aylıklarını tam aylığa çıkarmak için borçlanma yapabilirler.

SORU-16:

BORÇLANMA SÜRELERİ İLE BAĞLANAN AYLIK YURTDIŞINDA İKEN KESİLİR Mİ?

CEVAP-16 :

3201 sayılı Kanuna göre borçlanılan süreler de dikkate alınarak bağlanan aylık daha sonra yurtdışına çıkma veya yurtdışında bulunma sebebiyle kesilmez. Ancak; yurtdışında çalışmaya başlanılması halinde kesilir.

SORU-17 :

BORÇLANMA BAŞVURUSUNDA SÜRE ARANMAKTA MIDIR?

CEVAP-17 :

Anayasa Mahkemesinin gerekçeli kararının yayımlandığı tarihte (25.04.2003) yurtdışında çalışmakta olanlar ile daha sonra yurtdışında çalışacak olanlar yurtdışında iken ya da yurda döndükten sonra durumlarına uygun sosyal güvenlik kuruluşuna başvurarak borçlanabilirler,bunlardan müracaat süresi koşulu aranmaz.

25.04.2003 (dahil) ve daha sonraki bir tarihteki talebi esas alınarak sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük ya da yaşlılık sigortasından kısmi aylık bağlanmış olanlar ile bağlanacak olanlar da müracaat süresi aranmaksızın yurtdışı hizmet borçlanması yapabilirler.

Yurtdışında çalışırken 06.08.2003 (dahil) tarihinden sonra ölenlerin hak sahipleri durumlarına uygun sosyal güvenlik kuruluşuna başvurarak borçlanabilirler.

06.08.2001 (dahil) – 05.08.2003 (dahil) tarihleri arasında ölenlerin hak sahipleri ölüm tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde müracaat etmeleri koşulu ile yurtdışı hizmet borçlanması hakkından yararlanabilirler.

Yurtdışında çalışmakta iken ya da Türkiye’ ye döndükten sonra ölen sigortalıların hak sahipleri ölenin durumuna uygun sosyal güvenlik kuruluşuna, yazılı olarak müracaat ederek borçlanabilirler.

SORU-18:

SOSYAL GÜVENLİK KONUSUNDA SORUNUNUZ OLDUĞUNDA VEYA BİLGİ ALMAK İSTEDİĞİNİZDE NEREYE BAŞVURULMALIDIR?

CEVAP-18 :

KANADA’da bağlı bulunduğunuz Sosyal Sigorta Kurumuna,

* TÜRKİYE’DE

ADRES:

Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı

Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü

Yurtdışı İşçi Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

06437 Sıhhiye – ANKARA/TÜRKİYE

TELEFON: + 312 458 73 03

+ 312 458 73 92

+ 312 458 79 18

FAX : 435 32 14

e-posta : yurtdisi@ssk.gov.tr

Web: www.ssk.gov.tr

ÖNEMLİ UYARI:Yazılı başvurularda istek veya sorularınızı açıkça yazıp, varsa Türkiye ve Kanada sigorta sicil numaralarınızı mutlaka belirtiniz.




Kebek Bilgi Notu:

SORU-1 :